نشانه های تمام شدن صفحه کلاچ خودرو

اهمیت صفحه کلاچ زمانی مشخص می شود که هنگام رانندگی در یک جاده‌ی خلوت و زیبا ناگهان با مانعی غیرمنتظره روبرو می‌شوید! در این لحظه پای خود را روی پدال کلاچ فشار می‌دهید تا خودرو را متوقف کنید. اما دریغ از اینکه پدال سفت شده و دیگر آن نرمی همیشگی را ندارد. اینجاست که سلامت صفحه کلاچ خودرو برایتان پررنگ می‌شود. صفحه کلاچ، نقش حیاتی در انتقال نیرو از موتور به گیربکس و در نهایت چرخ‌های خودرو ایفا می‌کند. در این مقاله از وبسایت یدک شناس مرجع لوازم یدکی خودرو همراه شما هستیم تا با مهم‌ترین نشانه‌های تمام شدن صفحه کلاچ خودرو آشنا شویم. با کسب این دانش می‌توانید به موقع برای تعویض صفحه کلاچ اقدام کرده و از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کنید.

این مقاله برای چه کسانی مفید است؟

• تمام رانندگان
• مکانیک‌های خودرو
• افراد علاقه‌مند به حوزه خودرو

صفحه کلاچ چیست و چگونه کار می‌کند؟

فرض کنید خودرو را به عنوان یک دونده تصور کنید. برای اینکه این دونده بتواند حرکت کند، به هماهنگی میان پاهای قدرتمند (موتور) و کفش‌های مخصوص دویدن (چرخ‌ها) نیاز دارد. اما میان پا و کفش به یک واسطه کارآمد احتیاج است تا نیرو را به درستی منتقل کند. صفحه کلاچ خودرو، نقشی مشابه این واسطه را ایفا می‌کند.

عوامل اصلی تمام شدن صفحه کلاچ خودرو

صفحه کلاچ، قطعه‌ای مصرفی‌ست و با گذشت زمان و کارکرد زیاد، دچار ساییدگی و فرسودگی می‌شود. اما عوامل دیگری نیز می‌توانند بر عمر مفید صفحه کلاچ تاثیر گذاشته و منجر به زودتر تمام شدن آن شوند. در ادامه به برخی از مهم‌ترین این عوامل اشاره می‌کنیم:

• سبک رانندگی نامناسب: ترمز گرفتن‌های نیمه و نگه‌داشتن طولانی مدت پا روی پدال کلاچ، باعث درگیر ماندن صفحه کلاچ با فلایویل شده و روند ساییدگی آن را تسریع می‌کند.
• حمل بار سنگین: خودروهای تک‌دیفرانسیل برای حمل بارهای سنگین طراحی نشده‌اند. در صورتی که به طور مداوم با بار اضافی رانندگی کنید، فشار زیادی به سیستم کلاچ وارد می‌شود.
• روغن ترمز آلوده: روغن ترمز آلوده یا کهنه، می‌تواند عملکرد سیستم هیدرولیک کلاچ را مختل کرده و منجر به درگیر نشدن صحیح صفحه کلاچ با فلایویل شود. این امر در نهایت به ساییدگی زودهنگام صفحه کلاچ منجر می‌شود.
• نشت روغن موتور: در برخی موارد، ممکن است روغن موتور به محفظه کلاچ نشت پیدا کند. روغن موتور، خاصیت ضدلغزندگی دارد و وجود آن روی لنت‌های کلاچ، باعث کاهش شدید اصطکاک و در نتیجه، لغزش صفحه کلاچ می‌شود.
• خرابی سیستم هیدرولیک کلاچ: سیستم هیدرولیک کلاچ، وظیفه‌ انتقال نیروی پای شما از پدال کلاچ به صفحه کلاچ را بر عهده دارد. خرابی‌هایی مانند نشتی روغن ترمز در پمپ یا سیلندر کلاچ، می‌تواند باعث خلاص شدن پدال یا درگیر نشدن صحیح صفحه کلاچ شود.

نشانه‌های هشدار دهنده‌ی تمام شدن صفحه کلاچ خودرو

همانند لنت ترمز و دیسک ترمز و هر قطعه‌ی مصرفی دیگری، صفحه کلاچ نیز در هنگام تمام شدن، علائمی را از خود بروز می‌دهد که با کمی دقت می‌توان آن‌ها را تشخیص داد. درصورت مشاهده‌ هر یک از نشانه‌های زیر، احتمال تمام شدن صفحه کلاچ خودرو وجود دارد و بهتر است برای بررسی دقیق‌تر به تعمیرگاه مراجعه کنید:

سفت شدن پدال کلاچ

یکی از بارزترین نشانه‌های تمام شدن صفحه کلاچ، افزایش غیرعادی سفتی پدال کلاچ است. در شرایط عادی، فشار دادن پدال کلاچ به نیروی زیادی نیاز ندارد. اما با ساییده شدن لنت‌های کلاچ، برای درگیر شدن صحیح آن‌ها با فلایویل، باید نیروی بیشتری به پدال وارد کنید.

بالا آمدن غیرمعمول پدال کلاچ

در حالت ایده‌آل، پدال کلاچ در نقطه‌ مشخصی قرار می‌گیرد. اما در صورتی که صفحه کلاچ دچار ساییدگی شود و فاصله‌ی بیشتری بین کف خودرو و محل قرارگیری پدال ایجاد شود، نشانه‌ای از تمام شدن صفحه کلاچ به شمار می‌رود.

نقطه درگیری نامشخص پدال کلاچ

هنگام فشار دادن پدال کلاچ برای تعویض دنده، باید در لحظه‌ی مشخصی احساس کنید که کلاچ کاملا درگیر شده و می‌توانید به راحتی دنده را عوض کنید. این نقطه را اصطلاحا “نقطه‌ی درگیری” می‌نامند. در صورتی که صفحه کلاچ تمام شود، تشخیص نقطه‌ی درگیری دشوار می‌شود و ممکن است در هنگام تعویض دنده احساس گیرپاچ یا حتی صدای سایش دنده‌ها به گوش برسد.

لرزش هنگام شروع حرکت

لرزش غیرمعمول خودرو در هنگام شروع حرکت، به خصوص در سربالایی، می‌تواند یکی دیگر از نشانه‌های تمام شدن صفحه کلاچ باشد. این لرزش ناشی از عدم انتقال صحیح نیروی موتور به گیربکس به دلیل لغزش صفحه کلاچ است.

بوی سوختگی

استشمام بوی سوختگی در کابین خودرو، می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد. اما در صورتی که این بو با سایر نشانه‌های تمام شدن صفحه کلاچ مانند سختی پدال یا لرزش هنگام حرکت همراه باشد، احتمال دارد ناشی از داغ شدن بیش از حد صفحه کلاچ و سوزاندن لنت‌های آن باشد.

جا نرفتن صحیح دنده

در شرایط عادی، تعویض دنده باید به نرمی و سهولت صورت گیرد. اما تمام شدن صفحه کلاچ می‌تواند باعث جا نرفتن صحیح دنده‌ها شود. این مشکل به ویژه هنگام تعویض دنده به وضعیت خلاص یا دنده‌ی عقب بیشتر به چشم می‌خورد.

دور موتور بالا در هنگام رانندگی

در صورتی که صفحه کلاچ به درستی درگیر نشود، دور موتور خودرو بالاتر از حد معمول می‌رود، حتی زمانی که بر روی پدال گاز فشار ثابتی وارد می‌کنید. این اتفاق به این دلیل رخ می‌دهد که موتور در حال دور گرفتن است اما نیروی کافی به چرخ‌ها منتقل نمی‌شود.

کاهش قدرت موتور

یکی از وظایف اصلی صفحه کلاچ، انتقال نیروی موتور به گیربکس است. در صورتی که صفحه کلاچ دچار ساییدگی و فرسودگی شده باشد، دیگر نمی‌تواند نیروی موتور را به طور کامل به گیربکس منتقل کند. در نتیجه، احساس می‌کنید که قدرت موتور خودرو کاهش پیدا کرده است و خودرو شتاب سابق را ندارد.

عواقب نادیده گرفتن نشانه‌های تمام شدن صفحه کلاچ

شاید با مشاهده‌ی برخی از نشانه‌های ذکر شده، به خودتان بگویید که “هنوز که کار می‌کند!” اما نادیده گرفتن این هشدارها می‌تواند عواقب جدی به دنبال داشته باشد. در ادامه به برخی از پیامدهای تعویض نکردن به موقع صفحه کلاچ اشاره می‌کنیم:

آسیب به فلایویل موتور: در صورتی که با صفحه کلاچ ساییده شده به رانندگی ادامه دهید، لبه‌های تیز آن می‌توانند باعث خراشیدگی و آسیب به سطح فلایویل موتور شوند. تعویض فلایویل، هزینه‌ی به مراتب بالاتری نسبت به تعویض صفحه کلاچ دارد.
آسیب به سیستم انتقال قدرت: ساییدگی شدید صفحه کلاچ می‌تواند به سایر اجزای سیستم انتقال قدرت خودرو مانند بلبرینگ کلاچ و دنده‌ها نیز آسیب وارد کند.
خراب شدن کامل کلاچ: در بدترین حالت، ممکن است صفحه کلاچ به طور کامل از کار بیفتد. در این شرایط، دیگر قادر به تعویض دنده و حرکت دادن خودرو نخواهید بود و ناچار به حمل خودرو با جرثقیل به تعمیرگاه خواهید شد.

روش‌های تشخیص قطعی تمام شدن صفحه کلاچ

همانطور که اشاره شد، مشاهده‌ نشانه‌های ذکر شده، می‌تواند حاکی از تمام شدن صفحه کلاچ باشد. اما برای تشخیص قطعی این امر، به ابزار و تخصص لازم نیاز است. در تعمیرگاه، مکانیک متخصص از روش‌های زیر برای تشخیص خرابی صفحه کلاچ استفاده می‌کند:

• آزمایش پدال کلاچ

مکانیک میزان خلاصی پدال کلاچ را بررسی می‌کند. همچنین، با فشار دادن پدال، مقاومت و نقطه‌ی درگیری آن را می‌سنجد.

• بازرسی چشمی

در برخی موارد، ممکن است نیاز به باز کردن گیربکس و دسترسی مستقیم به صفحه کلاچ باشد. با این کار، مکانیک می‌تواند میزان ساییدگی لنت‌های کلاچ، وضعیت فنرها و همچنین، آثار احتمالی روغن‌ریزی یا سوختگی را بر روی صفحه بررسی کند.

• تست جاده‌ای

در شرایط خاص، مکانیک با همراهی شما، خودرو را به صورت آزمایشی رانندگی کرده و عملکرد کلاچ را در شرایط واقعی زیر بار بررسی می‌کند.

هزینه تعویض صفحه کلاچ خودرو

هزینه‌ی تعویض صفحه کلاچ خودرو به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

• نوع خودرو: قیمت صفحه کلاچ برای خودروهای مختلف، با توجه به برند، مدل، سال تولید و نوع سیستم کلاچ (دیسکی یا کاسه‌ای) متفاوت است. به طور کلی، صفحه کلاچ خودروهای خارجی و لوکس، قیمت بالاتری نسبت به صفحه کلاچ خودروهای داخلی دارند.
• کیفیت صفحه کلاچ: صفحه‌های کلاچ در برندها و کیفیت‌های مختلف در بازار موجود هستند. بدیهی‌ست که صفحه کلاچ با برند معتبر و کیفیت بالا، قیمت بیشتری نسبت به صفحه کلاچ متفرقه و بی‌کیفیت دارد.
• هزینه‌ی تعمیرگاه: دستمزد تعمیرکاران برای تعویض صفحه کلاچ، با توجه به تجربه، مهارت و محل فعالیت آنها متفاوت است.
• نیاز به تعمیرات جانبی: درصورتی‌که صفحه کلاچ به‌طور کامل از بین رفته باشد، ممکن‌است نیاز به تعویض سایر قطعات مانند فلایویل یا بلبرینگ کلاچ نیز وجود داشته‌باشد که بر هزینه‌ نهایی تعمیرات خواهد افزود.

با درنظرگرفتن موارد گفته‌شده، ارائه‌ قیمت دقیق برای تعویض صفحه کلاچ دشوار است. اما به طور تقریبی، هزینه تعویض صفحه کلاچ برای خودروهای داخلی بین ۱.۵ تا ۴ میلیون تومان و برای خودروهای خارجی بین ۳ تا 6 میلیون تومان است.

جدول دستمزد تعویض و هزینه‌ صفحه کلاچ خودرو

میانگین هزینه تعویض دیسک و صفحه کلاچ انواع خودروهای ایرانی را با توجه به نرخ نامه سال ۱۴۰۲ در جدول زیر برای شما آورده‌ایم. دستمزد تعویض دیسک و صفحه کلاچ به همراه قیمت میانگین مجموعه کلاچ خودرو در سطح فروشگاه‌های کل کشور را می‌توانید در جدول زیر ملاحضه کنید:

نوع کالا یا خدمت	محدوده هزینه و قیمت (میانگین)
قیمت دیسک و صفحه کلاچ پراید و تیبا و ساینا و…	850 تا 2.2 میلیون تومان
اجرت تعویض صفحه کلاچ پراید	350 تا 550 هزار تومان
قیمت دیسک و صفحه 405 ، سمند و پارس	2.3 تا 4.8 میلیون تومان
اجرت تعویض دیسک و صفحه 405 و پارس و…	600 تا 700 هزار تومان
دیسک و صفحه 206 تیپ دو و سه	1.8 تا 2.5 میلیون تومان
دیسک و صفحه 206 تیپ 5، رانا و…	2.7 تا 3.9 میلیون
اجرت تعویض دیسک و صفحه 206	650 تا 850 هزار تومان
دیسک و صفحه ال 90 ، ساندرو و…	2.8 تا 4.7 میلیون
اجرت تعویض دیسک و صفحه ال 90	1 تا 1.5 میلیون تومان

راهکارهای افزایش طول عمر صفحه کلاچ خودرو

با رعایت برخی نکات ساده می‌توانید به طور قابل توجهی طول عمر صفحه کلاچ خودرو خود را افزایش دهید:

از گرفتن ترمزهای متوالی و نصفه خودداری کنید

گرفتن ترمزهای متوالی و نصفه و نیمه باعث می‌شود تا صفحه کلاچ درگیر باقی‌مانده و تحت فشار و ساییدگی قرارگیرد. همواره سعی کنید تا با حفظ فاصله‌ی مناسب، از توقف‌های ناگهانی و ترمز گرفتن‌های طولانی مدت پرهیز کنید.

پا را روی پدال کلاچ نگه ندارید

نگه‌داشتن بی‌مورد پا روی پدال کلاچ، حتی برای مدت زمان کوتاه، می‌تواند روند ساییدگی صفحه کلاچ را تسریع کند. عادت کنید که تنها در زمان تعویض دنده، پدال کلاچ را فشار دهید.

به موقع اقدام به تعویض دنده کنید

معکوس کشیدن بیش‌ازحد یا نگه‌داشتن دورموتور در دورهای بالا، باعث فشار بر روی صفحه کلاچ می‌شود. سعی کنید با دنده‌ی مناسب رانندگی کرده و به موقع اقدام به تعویض دنده نمایید.

از حمل بار اضافی خودداری کنید

خودروهای سواری برای حمل بارهای سنگین طراحی نشده‌اند. در صورتی که به طور مداوم با بار اضافی رانندگی کنید، فشار زیادی به سیستم کلاچ وارد می‌شود.

سرویس دوره‌ای خودرو را فراموش نکنید

در سرویس‌های دوره‌ای خودرو، علاوه بر تعویض روغن و فیلترها، وضعیت صفحه کلاچ نیز توسط مکانیک بررسی می‌شود. با تشخیص به موقع علائم اولیه‌ی خرابی، می‌توانید از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کنید.

از نیم‌کلاچ گرفتن در سربالایی خودداری کنید

در هنگام حرکت در سربالایی، به جای نگه‌داشتن خودرو در نیم‌کلاچ، از ترمز دستی استفاده کنید. نیم‌کلاچ گرفتن در سربالایی، فشار زیادی بر روی صفحه کلاچ وارد می‌کند.

سخن پایانی

صفحه کلاچ، یکی از قطعات مهم سیستم انتقال قدرت خودرو به شمار می‌رود. با آگاهی از نشانه‌های تمام‌شدن صفحه کلاچ و رعایت نکات پیشگیرانه، می‌توانید طول عمر این قطعه را افزایش داده و از هزینه‌های تعمیر سنگین در آینده جلوگیری کنید.

به خاطر داشته باشید که رانندگی با صفحه کلاچ معیوب، نه تنها بازده‌ی موتور را کاهش می‌دهد بلکه می‌تواند به سایر اجزای سیستم انتقال قدرت نیز آسیب وارد کند. درصورت مشاهده‌ هریک از نشانه‌های گفته شده در این مقاله، به تعویض به‌موقع صفحه کلاچ خودرو اقدام کنید تا با خیالی آسوده به رانندگی خود ادامه دهید.

پرسش‌های متداول

۱. آیا خودم می‌توانم صفحه کلاچ خودرو را تعویض کنم؟

تعویض صفحه کلاچ، نیازمند دانش فنی، ابزار تخصصی و همچنین دسترسی داشتن به گودال تعمیرگاه است. به همین دلیل، توصیه می‌شود برای تعویض صفحه کلاچ به تعمیرگاه‌های مجاز مراجعه کنید.

۲. هر چند وقت یکبار باید صفحه کلاچ را تعویض کرد؟

عمر مفید صفحه کلاچ به عوامل مختلفی مانند سبک رانندگی، کیفیت صفحه کلاچ و شرایط ترافیکی بستگی دارد. به طور کلی، صفحه کلاچ خودروهای داخلی در حدود هر ۱۰۰ هزار کیلومتر کارکرد و صفحه کلاچ خودروهای خارجی بین ۱۰۰ تا ۱۵۰ هزار کیلومتر نیاز به تعویض پیدا می‌کنند. اما بهترین روش برای تشخیص زمان تعویض صفحه کلاچ، علاوه بر کارکرد خودرو، توجه به نشانه‌های هشدار دهنده‌ی تمام شدن آن است.

۳. چه نوع روغن موتوری برای افزایش طول عمر صفحه کلاچ مناسب است؟

نوع روغن موتور، تاثیر مستقیمی بر عملکرد صفحه کلاچ ندارد. اما استفاده از روغن موتور با کیفیت مناسب و ویسکوزیته‌ صحیح، می‌تواند به طور کلی از سلامت موتور و سیستم انتقال قدرت خودرو محافظت کند که در نهایت، به افزایش طول عمر صفحه کلاچ نیز کمک می‌کند.

۴. آیا دنده سنگین، می‌تواند عمر صفحه کلاچ را افزایش داد؟

خیر. برعکس، دنده سنگین و نگه‌داشتن دور موتور در دورهای بالا، باعث فشار بر روی صفحه کلاچ شده و روند ساییدگی آن را تسریع می‌کند. همواره سعی کنید با دنده‌ مناسب رانندگی کرده و به موقع اقدام به تعویض دنده نمایید.

۵. در صورت تمام شدن صفحه کلاچ در جاده، چه کار باید کرد؟

در صورتی که در جاده متوجه علائم جدی تمام شدن صفحه کلاچ مانند جا نرفتن صحیح دنده‌ها یا بوی شدید سوختگی شدید، بهتر است در اولین مکان امن خودرو را متوقف کرده و با شماره امداد خودرو تماس بگیرید. از ادامه‌ رانندگی با صفحه کلاچ معیوب خودداری کنید تا از آسیب رسیدن به سایر اجزای سیستم انتقال قدرت جلوگیری شود.

منبع