آشنایی با دیسک ترمز خودرو + بررسی مشکلات و راه حل
تصور کنید در یک جاده‌ی خلوت و زیبا رانندگی می‌کنید. ناگهان، با مانعی غیرمنتظره روبرو می‌شوید! در این لحظه، همه‌ی تمرکزتان به روی ترمز کردن و متوقف ساختن خودرو معطوف می‌شود. اما آیا سیستم ترمز خودروی شما به درستی عمل خواهد کرد؟ دیسک ترمز، یکی از اجزای حیاتی سیستم ترمز است که نقش بسزایی در متوقف کردن ایمن خودرو ایفا می‌کند. در این مقاله از وبسایت یدک شناس مرجع خرید دیسک ترمز، همراه شما هستیم تا با مهم‌ترین عوامل، حالات و نشانه‌های خرابی دیسک ترمز آشنا شویم. با کسب این دانش، می‌توانید به موقع خرابی دیسک ترمز را تشخیص داده و برای تعویض یا تعمیر آن اقدام کنید.
نقش دیسک ترمز در سیستم ترمز خودرو
فرآیند توقف خودرو، حاصل همکاری اجزای مختلف سیستم ترمز است. زمانی که پدال ترمز را فشار می‌دهید، نیروی حاصل از پای شما از طریق روغن ترمز به لنت‌های ترمز منتقل می‌شود. لنت‌های ترمز در تماس با دیسک ترمز قرار می‌گیرند و با ایجاد اصطکاک، سرعت چرخش دیسک و در نتیجه، سرعت چرخ‌های خودرو را کاهش می‌دهند. در نهایت، این کاهش سرعت منجر به توقف کامل خودرو می‌شود.
عوامل اصلی خرابی دیسک ترمز
دیسک ترمز، قطعه‌ای مصرفی‌ست و با گذشت زمان و طی کردن مسافت طولانی، دچار ساییدگی و فرسودگی می‌شود. اما عوامل دیگری نیز می‌توانند بر سلامت دیسک ترمز تاثیرگذاشته و منجر به خرابی زودهنگام آن شوند. در ادامه این مقاله وبسایت یدک شناس مرجع خرید دیسک ترمز به برخی از مهم‌ترین عوامل خرابی دیسک ترمز اشاره می‌کنیم:
فرآیند نامناسب ترمزگرفتن
ترمز گرفتن‌های ناگهانی و شدید، فشار زیادی را به دیسک ترمز وارد می‌کند و می‌تواند منجر به تاب برداشتن آن شود.
کیفیت پایین لنت ترمز: استفاده از لنت ترمزهای نامرغوب و بی‌کیفیت، باعث می‌شود تا دیسک ترمز زودتر ساییده‌شود.
تمام شدن لنت ترمز
درصورتی‌که لنت ترمز به‌طور کامل تمام شود و همچنان به ترمزگرفتن ادامه دهید، فلز لنت با دیسک ترمز درگیر شده و به سطح آن آسیب می‌زند.
گرم شدن بیش از حد دیسک ترمز
حمل بار سنگین، حرکت در مسیرهای کوهستانی با شیب زیاد و ترمزهای مکرر، می‌توانند باعث داغ شدن بیش از حد دیسک ترمز شوند. این گرما در صورت عدم خنک‌کاری مناسب، منجر به تاب برداشتن دیسک می‌شود.
نفوذ روغن ترمز به سطح دیسک
اگر روغن ترمز به هر دلیلی بر روی سطح دیسک ترمز نشت کند، خاصیت اصطکاک دیسک کاهش پیدا می‌کند و در نتیجه، راندمان ترمزگیری پایین می‌آید.
5 نشانه خرابی دیسک ترمز
خوشبختانه، دیسک ترمز هنگام خرابی، علائمی را از خود بروز می‌دهد که با کمی دقت می‌توان آنها را تشخیص داد. در صورت مشاهده‌ی هر یک از نشانه‌های زیر، احتمال خرابی دیسک ترمز خودرو وجود دارد و بهتر است برای بررسی دقیق‌تر به تعمیرگاه مراجعه کنید:
1. لرزش فرمان هنگام ترمز گرفتن
لرزش فرمان در هنگام ترمز، یکی از شایع‌ترین نشانه‌های تاب برداشتن دیस्क ترمز است. این لرزش می‌تواند ناشی از سطوح ناهموار دیسک یا انحراف آن باشد.
2. صدای غیرعادی هنگام ترمز گرفتن
در صورتی که هنگام ترمز گرفتن، صداهای غیرمعمول مانند سوت کشیدن، جیغ کشیدن یا ساییده شدن فلز به هم را می‌شنوید، این امر می‌تواند نشان‌دهنده‌ی خرابی دیسک ترمز باشد.
3. کاهش قدرت ترمزگیری
اگر احساس می‌کنید که برای متوقف کردن خودرو، به نیروی بیشتری روی پدال ترمز نیاز دارید، این موضوع می‌تواند حاکی از کاهش کارایی سیستم ترمز ناشی از خرابی دیسک باشد.
4. روشن شدن چراغ هشدار ABS
سیستم ترمز ضدقفل (ABS) در شرایط اضطراری، از قفل شدن چرخ‌ها جلوگیری می‌کند. روشن شدن چراغ هشدار ABS می‌تواند به دلیل خرابی دیسک ترمز و اختلال در عملکرد سنسورهای آن باشد.
5. فرسوده شدن بیش از حد لنت ترمز
در هنگام تعویض لنت ترمز، به میزان ساییدگی دیسک ترمز نیز دقت کنید. اگر سطح دیسک ترمز شیارهای عمیق و خطوط قابل توجهی دارد، نشان‌دهنده‌ی آن است که دیسک نیز دچار فرسودگی شده و نیاز به تعویض یا تراش دارد
عواقب بی‌توجهی به خرابی دیسک ترمز
بی‌توجهی به نشانه‌های خرابی دیسک ترمز و عدم تعویض یا تعمیر به موقع آن، می‌تواند عواقب خطرناکی به دنبال داشته باشد. برخی از این مخاطرات عبارتند از:
- افزایش مسافت توقف خودرو: خرابی دیسک ترمز، باعث کاهش کارایی سیستم ترمز و در نتیجه، افزایش مسافت مورد نیاز برای توقف کامل خودرو می‌شود. این امر می‌تواند به بروز تصادفات رانندگی منجر شود.
- کاهش ایمنی خودرو: سیستم ترمز، یکی از مهم‌ترین اجزای ایمنی خودرو به شمار می‌رود. خرابی دیسک ترمز می‌تواند به طور مستقیم، بر ایمنی سرنشینان خودرو و سایر رانندگان تاثیر بگذارد.
- آسیب به اجزای دیگر سیستم ترمز: در صورت خرابی دیسک ترمز، اجزای دیگر سیستم ترمز مانند لنت‌ها، کالیپر ترمز و روغن ترمز نیز در معرض آسیب قرار می‌گیرند. این امر می‌تواند منجر به صرف هزینه‌های بیشتر برای تعمیر شود.
روش‌های تشخیص خرابی دیسک ترمز
تشخیص قطعی خرابی دیسک ترمز، بر عهده‌ی افراد متخصص و تعمیرکاران حرفه‌ای‌ست. با این حال، با مشاهده‌ی نشانه‌های ذکر شده و همچنین، از طریق برخی روش‌های ساده می‌توان به وجود مشکل در دیسک ترمز پی برد.
به تصویر زیر دقت کنید:
یکی از این روش‌ها، اندازه‌گیری ضخامت دیسک ترمز است. حداقل ضخامت قابل قبول برای دیسک ترمز، توسط سازنده‌ی خودرو مشخص می‌شود. این اطلاعات معمولا در دفترچه‌ی راهنمای خودرو درج شده است. در صورتی که ضخامت دیسک ترمز از حد مجاز کمتر باشد، نیاز به تعویض آن وجود دارد.
تعمیر یا تعویض دیسک ترمز؟
تصمیم‌گیری در خصوص تعمیر یا تعویض دیسک ترمز، به نوع و شدت خرابی آن بستگی دارد. در برخی موارد، با تراش دادن سطح دیسک ترمز (در صورت امکان) می‌توان مشکل را برطرف نمود. اما در صورتی که دیسک ترمز دچار تاب برداشتگی شدید، ترک‌خوردگی یا کاهش ضخامت بیش از حد مجاز باشد، چاره‌ای جز تعویض آن باقی نمی‌ماند.
مهم ترین نکات افزایش طول عمر دیسک ترمز
- تغییر سبک ترمز گرفتن: از ترمز گرفتن‌های ناگهانی و شدید خودداری کنید. با حفظ فاصله‌ی مناسب با خودروی جلویی و پیش‌بینی شرایط ترافیکی، می‌توانید به طور نرم و تدریجی ترمز بگیرید.
- کیفیت لنت ترمز: همواره از لنت ترمزهای باکیفیت و استاندارد استفاده کنید. لنت ترمزهای نامناسب، علاوه بر کاهش کارایی ترمز، باعث ساییدگی زودهنگام دیسک ترمز نیز می‌شوند. برای خرید آنلاین لنت ترمز های با کیفیت از و اصلی می توانید به فروشگاه آنلاین یدک شناس مراجعه کنید.
- سرویس دوره‌ای خودرو: در سرویس‌های دوره‌ای خودرو، از تعمیرکار بخواهید تا وضعیت دیسک ترمز را بررسی کند. تشخیص به موقع خرابی‌های احتمالی، می‌تواند از بروز مشکلات جدی‌تر جلوگیری کند.
- رعایت ظرفیت بار خودرو: از حمل بار بیش از حد مجاز برای خودرو خودداری کنید. اضافه بار، فشار بیشتری را به سیستم ترمز وارد می‌کند و منجر به داغ شدن دیسک ترمز می‌شود.
هزینه تعویض دیسک ترمز
هزینه تعویض دیسک ترمز به عوامل مختلفی بستگی دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم:
1. نوع خودرو: قیمت دیسک ترمز برای خودروهای مختلف، با توجه به برند، مدل، سال تولید و نوع سیستم ترمز (دیسکی یا کاسه‌ای) متفاوت است. به طور کلی، دیسک ترمز خودروهای خارجی و لوکس، قیمت بالاتری نسبت به دیسک ترمز خودروهای داخلی دارند.
2. برند و کیفیت دیسک ترمز: دیسک‌های ترمز در برندها و کیفیت‌های مختلف در بازار موجود هستند. دیسک‌های ترمز با برندهای معتبر و کیفیت بالا، قیمت بیشتری نسبت به دیسک‌های ترمز متفرقه و بی‌کیفیت دارند.
3. دستمزد تعمیرکار: دستمزد تعمیرکاران برای تعویض دیسک ترمز، با توجه به تجربه، مهارت و محل فعالیت آنها متفاوت است.
4. محل تعویض: تعویض دیسک ترمز در تعمیرگاه‌های مجاز و تخصصی، به دلیل استفاده از ابزار و تجهیزات مناسب و همچنین، تخصص و مهارت تعمیرکاران، می‌تواند هزینه‌ی بیشتری نسبت به تعویض در تعمیرگاه‌های غیرمجاز داشته باشد.
5. نیاز به تعمیرات جانبی: در برخی موارد، تعویض دیسک ترمز به تعمیرات جانبی مانند تعویض لنت ترمز، کالیپر ترمز، روغن ترمز و… نیز نیاز دارد که این امر، به طور طبیعی بر هزینه‌ی نهایی تعمیرات خواهد افزود.
با توجه به موارد ذکر شده، نمی‌توان قیمت دقیقی برای تعویض دیسک ترمز ارائه کرد. اما به طور تقریبی، هزینه تعویض دیسک ترمز برای خودروهای داخلی بین 500 هزار تا 2 میلیون تومان و برای خودروهای خارجی بین 2 تا 5 میلیون تومان است.
عوامل محیطی موثر بر سلامت دیسک ترمز
علاوه بر عوامل و نشانه‌های ذکر شده در بخش‌های قبلی، شرایط محیطی نیز می‌توانند بر سلامت دیسک ترمز و طول عمر آن تاثیرگذار باشند. در ادامه این مقاله از وبسایت یدک شناس مرجع خرید دیسک ترمز به برخی از مهم‌ترین این عوامل اشاره می‌کنیم:
- آب و هوای مرطوب: رطوبت زیاد هوا، می‌تواند باعث زنگ‌زدگی سطح دیسک ترمز شود. زنگ‌زدگی دیسک، بر عملکرد ترمزگیری خودرو تاثیر منفی می‌گذارد. در صورتی که در مناطق با رطوبت بالا زندگی می‌کنید، توصیه می‌شود پس از عبور از مسیرهای خیس یا بارانی، چند بار پدال ترمز را به آرامی فشار دهید تا آب از روی سطح دیسک پاک شود.
- گرد و غبار زیاد: رانندگی در محیط‌های خاکی و پر از گرد و غبار، می‌تواند باعث ساییدگی زودهنگام دیسک ترمز و کاهش عمر مفید آن شود. در صورت تردد در چنین مسیرهایی، بهتر است در فواصل زمانی کوتاه‌تری نسبت به سرویس ترمز خودرو و بررسی وضعیت دیسک ترمز اقدام کنید.
- محیط‌های شور یا نمکی: رانندگی در مناطق ساحلی و جاده‌های نزدیک به دریا، به دلیل وجود املاح نمکی در هوا، می‌تواند روند زنگ‌زدگی دیسک ترمز را تسریع کند. برای جلوگیری از این امر، پس از رانندگی در چنین محیط‌هایی، خودرو را با آب شیرین بشویید.
تکنیک‌های صحیح ترمز گرفتن برای افزایش طول عمر دیسک ترمز
همانطور که اشاره شد، سبک رانندگی بر سلامت دیسک ترمز تاثیر مستقیم دارد. با به کارگیری برخی از تکنیک‌های صحیح ترمز گرفتن، می‌توانید به طور قابل توجهی طول عمر دیسک ترمز را افزایش دهید:
- پیش‌بینی شرایط ترافیکی: با حفظ فاصله‌ی مناسب با خودروی جلویی و پیش‌بینی شرایط ترافیکی، از ترمز گرفتن‌های ناگهانی و شدید خودداری کنید. ترمز گرفتن‌های پی در پی و با فشار زیاد، باعث داغ شدن دیسک ترمز و در نتیجه، کاهش عمر مفید آن می‌شود.
- ترمزگیری تدریجی: در صورت لزوم توقف خودرو، به جای فشار ناگهانی بر پدال ترمز، با ملایمت و به تدریج، نیرو را بر روی پدال وارد کنید. این کار باعث می‌شود تا لنت ترمز به نرمی با دیسک درگیر شود و از ساییدگی شدید دیسک جلوگیری به عمل آید.
- استفاده از تکنیک ترمز موتوری (Engine Braking): در مواقعی که نیاز به کاهش سرعت خودرو دارید، به جای استفاده صرف از پدال ترمز، می‌توانید از تکنیک ترمز موتوری نیز بهره بگیرید. با رها کردن پدال گاز و پایین آوردن دنده به درجات پایین‌تر، سرعت خودرو به طور طبیعی کاهش پیدا می‌کند. این تکنیک، علاوه بر صرفه‌ی سوخت، به کاهش فشار بر روی سیستم ترمز و افزایش طول عمر دیسک ترمز نیز کمک می‌کند.
تشخیص بصری وضعیت دیسک ترمز
در کنار روش‌های اندازه‌گیری ضخامت دیسک ترمز که توسط تعمیرکاران صورت می‌گیرد، شما نیز می‌توانید با یک بررسی بصری ساده، از سلامت نسبی دیسک ترمز خودرو خود مطلع شوید. چرخ‌های خودرو را به طور کامل باز کنید و به سطح دیسک ترمز دقت کنید.
موارد زیر می‌توانند نشانه‌هایی از خرابی دیسک ترمز باشند:
- وجود شیارهای عمیق و خطوط قابل توجه بر روی سطح دیسک: این شیارها نشان‌دهنده‌ی ساییدگی دیسک و کاهش تدریجی ضخامت آن است.
- ایجاد لبه تیز بر روی لبه‌ی خارجی دیسک: در صورتی که لبه‌ی بیرونی دیسک ترمز تیز باشد، می‌تواند نشانه‌ای از تاب برداشتن دیسک یا ساییدگی غیریکنواخت آن باشد.
- علائم ترک‌خوردگی بر روی سطح دیسک: ترک خوردگی دیسک ترمز، یک ایراد جدی محسوب می‌شود و در صورت مشاهده‌ی هر گونه ترک بر روی دیسک، باید در اسرع وقت نسبت به تعویض آن اقدام نمایید.
جمع‌بندی نهایی
با مطالعه‌ی این مقاله این مقاله از وبسایت یدک شناس مرجع خرید دیسک ترمز، به اهمیت دیسک ترمز در سیستم ترمز خودرو و تاثیر مستقیم آن بر ایمنی سرنشینان پی بردید. همچنین، با عوامل و نشانه‌های خرابی دیسک ترمز آشنا شدید و آموختید که چگونه با رعایت نکات پیشگیرانه و سبک رانندگی صحیح، طول عمر دیسک ترمز را افزایش دهید.
فراموش نکنید که سیستم ترمز، یکی از مهم‌ترین اجزای ایمنی خودرو به شمار می‌رود. هر گونه کوتاهی در رسیدگی به وضعیت دیسک ترمز و سایر اجزای سیستم ترمز، می‌تواند عواقب جبران‌ناپذیری به دنبال داشته باشد. بنابراین، در صورت مشاهده‌ی هر یک از نشانه‌های خرابی دیسک ترمز، به تعویق نیندازید و برای حفظ ایمنی خود و سرنشینان، در اسرع وقت به تعمیرگاه‌های مجاز مراجعه کنید.
سوالات متداول
1. آیا می‌توان صدای سوت کشیدن هنگام ترمز گرفتن را با روان‌کاری دیسک ترمز برطرف کرد؟
خیر. به هیچ عنوان نباید از روغن یا روان‌کننده‌ها بر روی سطح دیسک ترمز استفاده کنید. این کار باعث کاهش شدید اصطکاک دیسک و در نتیجه، افت قابل توجه قدرت ترمزگیری می‌شود. صدای سوت کشیدن هنگام ترمز، می‌تواند ناشی از سفت شدن لنت ترمز، تمام شدن لنت یا تاب برداشتن دیسک باشد. برای رفع این مشکل، باید نسبت به تعویض لنت ترمز یا تراش دیسک ترمز اقدام نمایید.
2. چه مدت زمانی می‌برد تا دیسک ترمز خودرو نیاز به تعویض داشته باشد؟
عمر مفید دیسک ترمز، به عوامل مختلفی از جمله کیفیت دیسک، نوع کاربری خودرو، سبک رانندگی و شرایط جاده بستگی دارد. به طور متوسط، دیسک ترمز خودروهای سواری می‌تواند برای مسافت 50,000 تا 70,000 کیلومتر دوام داشته باشد.
3. آیا خودم می‌توانم دیسک ترمز خودرو را تعویض کنم؟
تعویض دیسک، نیازمند دانش فنی و ابزار تخصصی‌ست. به همین دلیل، توصیه می‌شود تا برای تعویض دیسک به تعمیرگاه‌های مجاز و افراد متخصص مراجعه کنید. انجام غیرمجاز این کار، می‌تواند منجربه بروز مشکلات جدی در سیستم ترمز و به‌خطر افتادن ایمنی خودرو شود.
4. در صورت شنیدن صدای سوت هنگام ترمز گرفتن، همچنان می‌توان با خودرو رانندگی کرد؟
در صورتی که صدای سوت کشیدن هنگام ترمز گرفتن، ملایم و به صورت لحظه‌ای باشد، قابل اغماض است. اما اگر این صدا بلند، مداوم و همراه با کاهش قدرت ترمزگیری باشد، به هیچ عنوان نباید رانندگی را ادامه دهید. در چنین شرایطی، برای حفظ ایمنی خود و سایر رانندگان، هر چه سریع‌تر نسبت به تعمیر یا تعویض دیسک ترمز اقدام نمایید.
5. چه نوع دیسک ترمز برای خودروی من مناسب است؟
برای انتخاب نوع مناسب دیسک ترمز، به دفترچه راهنمای خودرو مراجعه‌کرده و مشخصات فنی دیسک ترمز توصیه‌شده توسط سازنده را یادداشت کنید. همچنین، می‌توانید با مراجعه به فروشگاه یدک‌شناس مرجع خرید قطعات یدکی خودرو و یا مشورت با تعمیرکاران باتجربه، دیسک مناسب با برند و کیفیت مطلوب را تهیه نمایید.
جهت خرید دیسک ترمز مناسب خودرو خود می توانید به فروشگاه یدک شناس مراجعه فرمایید.
6. آیا صدای ساییدگی فلز به فلز هنگام ترمز گرفتن، نشان‌دهنده خرابی حتمی دیسک ترمز است؟
لزوماً خیر. در برخی موارد، تمام شدن کامل لنت‌ترمز و ساییده‌شدن فلز کف لنت با سطح دیسک، می‌تواند منجر به ایجاد صدای ساییدگی شود. با تعویض لنت ترمز، این صدا برطرف خواهد شد.
اما به دلیل ساییدگی ناشی از تماس فلز با فلز، ممکن است نیاز به تعویض یا تراش دیسک نیز وجود داشته باشد. برای تشخیص قطعی علت صدا، توصیه می‌شود به تعمیرکار متخصص مراجعه کنید.
7. گارانتی دیسک ترمز خودرو شامل چه مواردی می‌شود؟
پوشش گارانتی دیسک ترمز خودرو، به شرایط و ضوابط شرکت عرضه‌کننده‌ی گارانتی بستگی دارد. اما به طور کلی، گارانتی دیسک ترمز معمولا موارد ناشی از عیوب ساخت و مواد اولیه‌ی نامناسب را پوشش می‌دهد. خرابی‌های ناشی از استفاده نادرست، تصادفات رانندگی و سرویس‌های دوره‌ای نامناسب، تحت پوشش گارانتی قرار نمی‌گیرند.
8 آیا می‌توان از دیسک‌های ترمز اسپرت (High Performance) برای مصارف شهری استفاده کرد؟
دیسک‌های ترمز اسپرت، به گونه‌ای طراحی شده‌اند که بتوانند در برابر دماهای بسیار بالا مقاومت کنند. استفاده از این نوع دیسک‌ها در رانندگی‌های شهری که معمولا با سرعت‌های پایین و توقف‌های مکرر همراه است، چندان مقرون به صرفه نیست. علاوه بر هزینه‌ی بالاتر، دیسک‌های ترمز اسپرت ممکن است در شرایط عادی عملکرد بهتری نسبت به دیسک‌های معمولی نداشته باشند. با این حال، در صورتی که به طور مرتب در مسیرهای کوهستانی با شیب زیاد رانندگی می‌کنید یا علاقه‌مند به رانندگی‌های پرشتاب هستید، استفاده از دیسک‌های ترمز اسپرت می‌تواند انتخاب مناسبی باشد.
9. هر چند وقت یکبار باید لنت ترمز و دیسک ترمز را باهم تعویض کرد؟
لنت ترمز، قطعه‌ای مصرفی‌ست و به طور معمول، زودتر از دیسک ترمز دچار ساییدگی و فرسودگی می‌شود. در اکثر مواقع، با هر بار تعویض لنت ترمز، نیازی به تعویض دیسک ترمز وجود ندارد. اما توصیه می‌شود در هر بار تعویض لنت، از تعمیرکار بخواهید تا وضعیت دیسک را نیز بررسی کند و در صورت لزوم، نسبت به تراش یا تعویض آن اقدام نماید.
